Pijn aan de zijkant van de heup

Wat is er aan de hand bij pijn aan de zijkant van de heup?

Pijn aan de zijkant van de heup wordt bijna altijd veroorzaakt door een overbelasting of verminderde kwaliteit van de pezen verbonden aan de heup draaiende spieren (ook wel genoemd: gluteus medius tendinopathie).

Vroeger werd er gedacht dat pijnklachten aan de zijkant van de heup veroorzaakt werden door een slijmbeursontsteking. Uit een aantal recente MRI- en bioptenstudies bleek echter dat bij pijn aan de zijkant van de heup maar weinig een slijmbeursontsteking een rol speelt.

Hoe ontstaat pijn aan de zijkant van de heup?

Overbelaste pees

De pijn wordt veroorzaakt door stofjes, op te vatten zijn als “noodsignalen”, die een overbelaste pees uitzendt. Deze noodsignalen vertalen zich in pijn. Het meest komt pijn aan de zijkant van de heup voor bij mensen van middelbare leeftijd. Daarnaast komt deze klacht vaker voor bij vrouwen dan mannen, wellicht door de andere vorm van het bekken.

Nieuwe heup

Ook wordt de klacht gezien bij mensen, waarbij een nieuwe heup is geplaatst, o.a. omdat om het heupgewricht te benaderen, geregeld pezen rondom de heup worden doorgenomen. Een nadelige stand van de heup t.o.v. het kommetje kan er ook voor zorgen dat klachten aan de zijkant van de heup ontstaan (Grimaldi et al. 2015, Sports Med).

Oorzaak niet in de heup

Soms staat pijn aan de zijkant van de heup niet op zichzelf, maar wordt dit veroorzaakt door een lokaal probleem elders. Zo kan er sprake zijn van rugklachten of heupartrose, waardoor de pezen aan de zijkant van de heup overbelast raken en zo de pijn ontstaat.

Welke klachten geeft pijn aan zijkant van de heup?

Pijn rondom de botknobbel

Er bestaat met name pijn rondom de botknobbel aan de zijkant van de heup, trochanter major genoemd. De pijn kan zich ook een beetje verder naar beneden, langs de zijkant van het bovenbeen, manifesteren.

Pijn door belasting

De klacht treedt meestal op bij druk op de zijkant van de heup, zoals bij het erop liggen tijdens slapen. Dit kan soms de nachtrust behoorlijk verstoren. Ook kan de pijn optreden bij belasten, bijvoorbeeld tijdens langer wandelen of rennen. De pijn is meestal sluimerend of zeurend van aard, maar kan afhankelijk van de belasting ook als heftig worden ervaren.

Bij spontane bewegingen, zoals het opeens fors naar buiten stappen, kan de pijn plots verergeren. Wat mensen ook wel vertellen is dat de pijn aan de zijkant van de heup optreedt als er na een tijdje lang zitten moet worden opgestaan.

Hoe herkent de specialist pijn aan de zijkant van de heup?

Lichamelijk onderzoek

Meestal is het verhaal van iemand met pijn aan de zijkant van de heup duidelijk genoeg. Zeker als er ook lichamelijk onderzoek wordt uitgevoerd, waarbij de pijn aan de zijkant van de heup herkenbaar kan worden opgewekt.

Dit wordt vaak gedaan door de pijn door drukken op de buitenzijde van de heup op te wekken. Ook wordt geprobeerd de herkenbare pijn op te wekken door weerstandstesten uit te voeren die de pezen aan de zijkant van de heup belasten.

Aanvullend onderzoek

Lang niet altijd is het nodig om na het verhaal en lichamelijk onderzoek van iemand met pijn aan de zijkant van de heup aanvullend onderzoek te verrichten. Het kan zijn dat het wel nuttig is om dit te verrichten, helemaal als er gedacht wordt aan een origine van de pijn in de rug of diep in het heupgewricht zelf.

Röntgenfoto / Echo / MRI

Dan wordt er vaak een röntgenfoto van het bekken of de onderrug gemaakt om te kijken of hier een probleem zit, zoals artrose. Ook wordt er bij twijfel over de diagnose wel eens een echo van de zijkant van de heup gemaakt om een peesprobleem aan te tonen, of wordt er een MRI van het bekken verricht.

Welke behandelmogelijkheden zijn er voor pijn aan de zijkant van de heup?

Hier worden de verschillende niet-operatieve behandelmogelijkheden besproken voor artrose van de heup. Wanneer deze niet voldoende werken kunt u altijd, via korte lijnen, worden doorgestuurd naar een van de opererende heuporthopeden. Kies onderstaand een van de behandelmogelijkheden:

• Oefentherapie
• Shockwave therapie
• Corticosteroïden injecties
• Plaatjes-rijk plasma (PRP / ACP) injecties

Oefentherapie bij pijn aan de zijkant van de heup

Hierbij worden de spieren verbonden met de pezen aan de zijkant van de heup versterkt. Op deze manier vangen de sterkere spieren meer van de krachten op en worden de overbelaste pezen relatief ontlast. Daarnaast worden spieren en pezen rond de zijkant van de heup lengte gebracht zodat ze minder druk geven op de pezen die aan de zijkant van de heup aanhechten.

12 weken dagelijks oefentherapie

Het is sterk te adviseren de oefentherapie zeker 12 weken vol te houden en vrijwel dagelijks uit te voeren. In het begin is het verstandig de oefeningen met een fysiotherapeut door te nemen en deze voor follow-up te bezoeken. De oefeningen kunnen over het algemeen prima thuis worden uitgevoerd, nadat uitgelegd is hoe deze werken.

Vermindering pijn na 8-10 weken

Pijn vermindert vaak pas na een week of 8-10 goed trainen. Deze verbetering zet zich dan door na verloop van tijd (Rompe et al. 2009 Am J Sports Med). De eerste weken is te adviseren de oefentherapie op te bouwen naar 4-5 x per week. Na verloop van tijd is onderhoud van de oefeningen voldoende, wat vaak neer komt op 2-3 x per week trainen.

Voorbeelden van het rekken en het versterken van de heupspieren vind je hieronder:

Shockwave therapie bij pijn aan de zijkant van de heup

Behandeling door de fysiotherapeut

Shockwave is een apparaat, dat verschillende fysiotherapiepraktijken in huis hebben, en dat d.m.v. luchtdrukstootjes een effect heeft op de peescellen rondom de heup. De bedoeling van shockwave behandeling is dat de pijn minder wordt, onder andere door de kwaliteit van het weefsel wat te verbeteren. Te adviseren is ongeveer 5 behandelingen te ondergaan en na een week of 10 het effect te evalueren (Furia et al. Am J Sports Med 2009).

Effect na enkele weken

Zoals in onderstaande grafiek te zien is duurt het zeker enkele weken totdat effect kan worden verwacht. Bijna altijd zal worden geadviseerd om samen met shockwave tegelijkertijd ook oefentherapie van de heupspieren te starten. Alleen als oefentherapie om welke reden dan ook niet mogelijk is, dan wordt alleen met shockwave begonnen (of eerst een injectie met corticosteroïden gegeven).

Injecties bij pijn aan de zijkant van de heup

Corticosteroïden

Enkele studies onderzochten wat het effect is van een injectie met corticosteroïden op pijn aan de zijkant van de heup. Het idee van corticosteroïden is om irritatie / ontsteking te remmen. Zeker bij een echte slijmbeursontsteking, die af en toe bij pijn aan de zijkant van de heup voorkomt, is deze injectie een serieuze overweging. Speelt een slijmbeursontsteking geen rol, dan wordt de corticosteroïden injectie minder snel geadviseerd.

Bij verschillende soorten peesklachten in het lichaam is gebleken dat een injectie met corticosteroïden de peeskwaliteit niet verbetert en soms zelf verslechtert. Een reden om toch een injectie met corticosteroïden te geven is om daarna oefentherapie beter mogelijk te maken, als dit onvoldoende lukt. Het verloop van klachten na een dergelijke injectie is hieronder uitgebeeld (Brinks et al. Ann Fam Med 2011).

Plaatjes-rijk plasma (PRP / ACP) injecties

Een injectie met eigen bloed kan worden toegepast als oefentherapie en shockwave therapie onvoldoende effect hebben gehad. Ondanks het feit dat er slechts enkele studies naar het effect van bloedinjecties bij pijn aan de zijkant van de heup zijn verricht, is deze therapie het overwegen waard. Een recente studie liet zien dat er in vergelijking met een injectie met corticosteroïden, na langer dan 3 maanden meer verbetering wordt bemerkt door mensen behandeld met een bloedinjectie (Fitzpatrick et al. Am J Sports Med 2019).

Het idee van een bloedinjectie bij pijn aan de zijkant van de heup is dat deze injectie irritatie remt d.m.v. de groeifactoren die al in het eigen bloed aanwezig zijn. Te adviseren is een injectie met eigen bloed te combineren met oefentherapie, ook al is dit eerder al ingezet.