‘Vaccineren? Hoe sneller, hoe beter’

Interview met de Gooi- en Eemlander

Als plaatsvervangend chef-arts van TeamNL geeft Maarten Moen in Tokio mede leiding aan de groep medisch specialisten die ervoor moet zorgen dat de kans op goud voor ‘onze’ sporters optimaal is.

Nog ruim vier maanden, dan vindt in Tokio het grootste sportevenement ter wereld plaats. Vraagtekens zijn er nog volop in de aanloop naar de ’corona- Spelen’, niet in de laatste plaats op medisch gebied.

NOC NSF laat niets aan het toeval over om onze sporters zo goed mogelijk geprepareerd aan de start te laten verschijnen. We leggen Maarten Moen, teamarts van TeamNL, vijf stellingen voor.

1. Onze topsporters verschijnen straks optimaal voorbereid aan de start in Tokio.

,,We doen alles wat binnen onze macht ligt om daarvoor te zorgen. In vergelijking met toen ik elf jaar geleden begon als arts bij NOC NSF is de medische begeleiding echt enorm opgeschaald. Destijds had je bij sommige sporten nog net geen ’hobby-arts’ rondlopen. Als je kijkt hoe dat nu is geregeld, een wereld van verschil. Ik ben zelf ook teamarts, onder meer bij de waterpoloërs. Die speelden onlangs in Rotterdam het OKT. Als je ziet wat voor begeleidingsteam bij waterpolo aanwezig is, dat is ronduit indrukwekkend. Twee fysio’s, een diëtist, een krachttrainer, ikzelf dan als arts. En dan heb je het dus over een relatief ’kleine’ sport in Nederland.’’

,,Richting Tokio is een van de zorgen dat er een ’ongelijk speelveld’ optreedt. In het ene land is momenteel op sportgebied meer mogelijk dan in het andere. Een ander iets is dat het naar verwachting een van de warmste Spelen ooit wordt. En niet alleen de extreme hitte, ook de hoge luchtvochtigheid gaat in sommige sporten een grote rol spelen. Als je in een gekoelde hal speelt, heb je daar geen last van. Maar voor een marathonloper is dat een ander verhaal.’’

,,Door alle reisbeperkingen en de aangepaste kalender - normaal zijn er vaak nog wel pre-olympische testwedstrijden - wordt het lastig om je lijf op natuurlijke wijze aan die omstandigheden te laten wennen. Om die reden hebben we project ’Thermo Tokyo’ opgestart, in samenwerking met het RadboudUMC. Zo zijn er klimaatkamers waarin we de omstandigheden van Tokio zo goed mogelijk proberen na te bootsen. Ook geven we sporters mee wat ze thuis, in hun eigen omgeving, kunnen doen om alvast te acclimatiseren. We hopen op een warme zomer in Nederland. Wordt het straks 24 graden, trek dan juist nog twee lagen aan in plaats van in een topje of shirtje te gaan rondlopen. Zo wen je aan een hogere kerntemperatuur, door je lichaam flink op te jagen.’’

Dr. Maarten Moen (42) is sport- en bewegingsarts bij Bergman Clinics in Naarden. Hij is gespecialiseerd in de niet-operatieve behandeling van slijtageklachten, is gepromoveerd op onderbeenklachten (shin splints) en heeft extra expertise op het gebied van pees- en spierklachten. Sinds 2010 maakt Moen deel uit van de medische staf van NOC NSF. Hij is teamarts van de nationale selecties van de ruiters, honkballers, waterpoloërs en boksers. Voor de Olympische Winterspelen van Beijing in 2022 zal hij de chef-arts van TeamNL zijn. Moen maakt tevens deel uit van het High Performance Team van Maurits Hendriks, technisch directeur van NOC NSF. Zijn taak is om de topsportmedische zorg in Nederland te verbeteren en de nieuwste ontwikkelingen op medisch gebied te volgen en waar mogelijk toe te passen.

2. Baanwielrenster Kirsten Wild werd deze winter hard getroffen door covid. Een topsporter die nu een serieuze coronabesmetting oploopt, is op slag kansloos in Tokio.

,,Vooropgesteld: het komt gelukkig nauwelijks voor dat een topsporter doodziek wordt van een virus of bacterie. Maar een simpele verkoudheid komt wel veel vaker voor dan een zware knieblessure, om maar wat te noemen. Op grote toernooien heeft naar schatting tien procent daarmee te maken. Voor jou en mij geen probleem, wij kunnen daar prima mee werken. Maar als je als topsporter tien procent minder bent, ben je meteen kansloos.’’

,,Om die reden zijn we in 2010 al begonnen met het voorlichten van onze sporters, om bacteriële en virale infecties zoveel mogelijk te voorkomen. Dat is geen hogere wiskunde, het gaat echt om grootmoeders wijsheden. Ga niet uitgebreid knuffelen, was regelmatig je handen. Eigenlijk waar Rutte het voorbije jaar in iedere persconferentie op heeft gehamerd. Voor topsporters was dat al vanzelfsprekend. Die werden weleens gek aangekeken als ze in de aanloop naar een belangrijke wedstrijd geen handen wilden schudden. Maar door een reeks van dat soort stringente maatregelen hebben we op dat vlak veel winst geboekt. Het is niet voor niks dat de topsport amper geraakt is door corona, terwijl we als een van de eersten weer ’open’ gingen. Het aantal besmette topsporters is klein, dan hebben we het misschien over enkele tientallen. En de impact was over het algemeen gering.’’

,,Natuurlijk is er altijd een uitzondering op de regel. Soms heeft corona ook bij een topsporter een lange, vervelende nasleep. In het begin zaten we ook vol vragen. Wat zijn de gevolgen voor je longen op lange termijn? Wat is de impact van langdurige vermoeidheid op het hart? Zorgt corona voor een vergrote kans op een hartspierontsteking? Ook onze specialisten, waaronder cardiologen en longartsen, konden daar aanvankelijk niks zinnigs over zeggen. Maar naarmate de tijd vorderde hebben we ons een beter beeld kunnen vormen.’’

3. Topsporters moeten achteraan aansluiten voor een vaccinatie.

,,Onze topsporters zijn momenteel nog niet gevaccineerd, terwijl we dat uiteindelijk natuurlijk wél graag zien gebeuren. Want als je nu als olympiër een serieuze coronabesmetting oploopt, heb je een probleem. Maar er zijn nou eenmaal relatief weinig vaccins beschikbaar en de vraag is dan ook: wanneer is de topsport aan de beurt? Een lastige spagaat, want andere doelgroepen willen vanzelfsprekend ook zo snel mogelijk gevaccineerd worden.’’

,,Uiteraard spreken we de wens uit om zo snel mogelijk te vaccineren, maar we zijn ons ervan bewust dat eerst de kwetsbaren en de zorgmedewerkers die in aanraking komen met covid-patiënten aan de beurt zijn. Niettemin hebben we goede hoop dat we nog tijdig aan de beurt komen. Dat het Janssen-vaccin ook is goedgekeurd, is wat dat betreft een positieve ontwikkeling. Voor ons geldt: hoe sneller, hoe beter. Het duurt enkele weken voordat het vaccin is ingewerkt en van het vaccineren zelf kun je ook nog even last hebben, qua bijwerkingen.’’

4. De overheid maakt een grote fout door het sporten grotendeels aan banden te leggen.

,,Voldoende bewegen is van levensbelang, dat moet te allen tijde gestimuleerd worden. In coronatijd is het sporten gedecimeerd. Niet iedereen vindt een alternatief voor de sportschool of de training bij hun club. Beweeg je een maandje substantieel minder dan normaal, dan valt dat nog te overzien. Dan gaat je conditie wat achteruit, maar dat kun je wel weer snel herstellen. Maar als dat langdurig het geval is, komt de volksgezondheid in gevaar.’’

,,We zitten inmiddels al een jaar in deze situatie en ik maak me oprecht zorgen. Uit onderzoek met motiontrackers blijkt dat we het afgelopen jaar twaalf procent minder hebben bewogen dan normaal. Bij minder dan zesduizend stappen per dag kun je de gevolgen al ondervinden, neemt het gezondheidsrisico toe. Vergeet niet: mensen werken ook massaal thuis en komen daardoor al veel minder de deur uit. Daarom doe ik een klemmend beroep: blijf bewegen. Ik doe zelf regelmatig een wat meer informele Zoom-meeting al lopend buiten de deur. Als je dat twee keer per dag een half uurtje doet, ben je zo al zevenduizend stappen verder.’’

5. Olympische successen dragen bij aan een gezonder Nederland.

,,Dat is zonder twijfel het geval. Topsporters vormen een inspiratiebron. Het is niet voor niets dat de populariteit van een bepaalde sport toeneemt als daarin op het hoogste niveau grote successen worden geboekt. Daar plukt de breedtesport vrijwel meteen de vruchten van. We zijn ons, met TeamNL, ook zeer bewust van die voorbeeldfunctie. Daarom tonen onze sporters ook hun maatschappelijke betrokkenheid. Onder meer via het YouTubekanaal ’Fit met TeamNL’, waarop tientallen sporters laten zien hoe je ook vanuit huis fit en vitaal kunt blijven, door allerlei leuke en voor iedereen goed uit te voeren oefeningen voor te doen. Heel laagdrempelig. Die worden goed bekeken.’’