Tenniselleboog

Wat is er aan de hand bij klachten door een tenniselleboog?

Bij een tenniselleboog is de peesaanhechting van de polsstrekkers en vingerstrekkers overbelast. Dit werd vaak gezien bij tennissers met een matige techniek die geforceerd deze pols- en vingerstrekkers gebruikten. Hier komt de naam tenniselleboog vandaan. Toch speelt de grootste groep mensen met klachten van een tenniselleboog helemaal geen tennis.

Bij een tenniselleboog is de peesaanhechting van de pols- en vingerstrekkers overbelast.

Wanneer er van het peesweefsel bij deze klachten een hapje genomen zou worden is te zien dat de peeskwaliteit is verminderd en dat de organisatie van de pees verstoord is (Pitzer et al. Med Clin North Am 2014). De meeste mensen met een tenniselleboog zijn na 12-18 maanden van hun klachten af als ze niet worden behandeld. Toch bestaan er gelukkig behandelmogelijkheden die het herstel kunnen bespoedigen of die mensen met klachten langer dan 12-18 maanden kunnen helpen.

Hoe ontstaan klachten door een tenniselleboog?

Overbelasting

Overbelasting door sport, hobby of werk is de meest voorkomende reden om last van een tenniselleboog te krijgen. Het gaat hierbij om herhaalde bewegingen die onder niet optimale omstandigheden worden uitgevoerd (scheve positie e.d.) of zeer vaak terugkomen. Bij een tennisser kan het zijn dat de backhand keer op keer te laat wordt geraakt. Bij een kassière is de herhaalde beweging van het scannen van boodschappen een reden om klachten te krijgen.

Probleem in het ellebooggewricht

Soms bestaat er een probleem in het ellebooggewricht, zoals een los stukje of kraakbeenbeschadiging, waardoor er klachten van een tenniselleboog kunnen optreden. Meestal staat de peesoverbelasting bij een tenniselleboog echter op zichzelf.

Roken en overgewicht

Mensen die roken en overgewicht hebben, hebben meer kans op het krijgen van klachten van een tenniselleboog (Shiri et al. Am J Epidemiol 2006).

Welke klachten geeft een tenniselleboog?

Pijnklachten aan de buitenzijde van de elleboog

Er worden pijnklachten aan de buitenzijde van de elleboog gevoeld. Deze kunnen optreden variërend van gering na afloop van inspanning of heel ernstig waarbij in rust al forse last wordt ondervonden.

Vermindering van kracht in de onderarm

Het kan dan ook zo zijn dat de kracht in de onderarm afgenomen is en dat in de nacht hinder wordt ondervonden. Vaak wordt klachten ervaren bijvoorbeeld door een stoel bij de leuning met een hand op te tillen en deze te verplaatsen.

Uitstralende pijnklachten

Pijn kan lokaal aanwezig zijn in de elleboog, maar kan ook uitstralen naar de onderarm tot in de vingers. Soms vertellen mensen wel eens dat klachten ook richting de schouder worden gevoeld.

Hoe herkent de specialist klachten van een tenniselleboog?

Lichamelijk onderzoek

Normaal gesproken doet het verhaal van iemand met elleboogklachten al denken aan een tenniselleboog. Er zijn echter wel meer redenen, buiten een tenniselleboog om, die klachten van de elleboog kunnen geven. Naast het verhaal van iemand is daarom lichamelijk onderzoek en geregeld ook aanvullend onderzoek nodig om tot een definitieve diagnose te komen.

Als het beeld na het verhaal van iemand met elleboogklachten heel duidelijk wijst op een tenniselleboog en het lichamelijk onderzoek dit bevestigd is aanvullend onderzoek niet perse nodig. Toch is het verstandig, als iemand al lang last heeft, om onderliggende redenen van elleboogklachten en een tenniselleboog in het bijzonder uit te sluiten.

Aanvullend onderzoek

Röntgenfoto

Dit kan worden gedaan met een röntgenfoto, waarbij o.a. gelet wordt op losse stukjes in de elleboog en op slijtage van het gewricht. Geeft deze röntgenfoto niet genoeg duidelijkheid dan is het te overwegen een MRI scan te maken.

MRI

Op de MRI scan is de peesaanhechting, passend bij een tenniselleboog, mooi in beeld te brengen. Ook kan er gedetailleerd gekeken worden of kraakbeenbeschadiging een rol speelt bij de klachten.

Welke behandelmogelijkheden zijn er voor klachten van een tenniselleboog?

Er bestaat een scala aan behandelmogelijkheden voor een tenniselleboog. Helaas bestaat er geen gouden oplossing voor klachten hiervan. Toch zijn klachten vaak te verminderen / te verhelpen door verschillende niet-operatieve mogelijkheden die hier besproken zullen worden.

Lukt het uiteindelijk niet om de klachten genoeg te verminderen met deze mogelijkheden, dan zal met een van de orthopeden worden overlegd die de operatieve opties met u zal doornemen.

Oefentherapie bij een tenniselleboog

Excentrisch- en concentrisch trainen

Afhankelijk van de staat van de pezen rond de elleboog zijn verschillende vormen van oefentherapie aan te bevelen. Waarmee gestart kan gaan worden hangt af van de duur van de klachten, de ernst van de klachten en kwaliteit van de peesaanhechting.

Het verloop van twee van de meest gebruikelijke vormen van oefentherapie staat hieronder beschreven. Excentrisch trainen betekent kracht zetten waarbij de spier en de pees tegelijkertijd verlengt. Concentrisch betekent kracht zetten waarbij de spier en de pees zicht verkorten. De verschillende vormen van training worden u op de poli en wellicht later door een fysiotherapeut uitgelegd (Coombes et al. JOSPT 2015; Peterson et al. Clin Rehabil 2014).

Voorbeeld van excentrische oefentherapie voor een tenniselleboog

Manuele therapie bij een tenniselleboog

Focus op beperkingen in het ellebooggewricht

Bij manuele therapie wordt gefocust op beperkingen in het ellebooggewricht, maar ook van de pols, nek en schouders. Wanneer een van deze gewrichten minder goed bewegen, krijgt de elleboog relatief meer krachten te verduren en kan overbelast raken. Er zijn verschillende technieken die een manueel therapeut (een gespecialiseerde fysiotherapeut) kan toepassen om de afzonderlijke gewrichten los te maken.

Een brace dragen bij een tenniselleboog

Kracht op de aanhechting van de pezen verminderen

Veel mensen met een tenniselleboog zullen een brace die wordt bevestigd rond de onderarm wel kennen. Het idee achter de brace is dat deze de krachten op de aanhechting van de pezen van de elleboog vermindert. Hierdoor worden de pezen ontlast en kunnen deze beter herstellen.

Er zijn maar weinig studies verricht naar het effect van een brace. Het lijkt erop dat een brace kan bijdragen bij het verminderen van klachten (Struijs et al. Am J Sports Med 2004).

Injecties bij een tenniselleboog

Botox

Injecties met botox zijn met name bekend om rimpels mee te behandelen en kunnen vreemd klinken voor de behandeling van tenniselleboogklachten. Toch worden deze injecties voor verschillende vormen van peesklachten ingezet, zo ook voor klachten van een tenniselleboog. Het verloop van de klachten is in onderstaande grafiek te zien.

Belangrijk te vermelden is dat er geregeld (tijdelijk) krachtsverlies van de vingerstrekkers op kan treden. Vaak is dit na maximaal 3 maanden verdwenen. Er wordt een injectie gegeven in de spieren rondom de peesaanhechting rond de elleboog. Doordat botox de kracht van de spieren remt, worden er minder trekkrachten op de pees overgebracht en komt de peesaanhechting tot rust (Dong et al. Br J Sports Med 2015; Eduardo Silva Reis Barreto et al. Int Orthop. 2024 Dec).

Prolotherapie

Bij een prolotherapie injectie wordt de pees geirriteerd door de injectievloeistof met als doel de pees hiermee aan te zetten tot een herstelreactie. Prolotherapie wordt voor verschillende peesklachten toegepast.

De injectievloeistof bestaat uit een mix van hooggeconcentreerd glucose en pijnstilling. De hoge concentratie van de vloeistof wordt door de pees niet prettig gevonden. Als reactie hierop worden stofjes aangetrokken die gunstig zijn voor het herstelproces van de pees. In een periode van 12 weken worden 2-3 injecties gegeven.

Het verloop van het herstel wordt in onderstaande grafiek weergeven (Dogru Ciftci et al. 2022; Rabago et al. Am J Phys Med Rehabil 2014). Soms treedt er een overprikkelingsreactie op na injectie (mild normaal gesproken), die ongeveer een week aan kan houden. Het is daarom te adviseren oefentherapie te stoppen in de eerste week na injectie en deze weer op te pakken in de weken erna.

Hyaluronzuur

Omdat hyaluronzuur de afbraak van peesweefsel remt, ontsteking vermindert en de opbouw van peesweefsel stimuleert is het niet verwonderlijk dat een recent overzichtsartikel liet zien dat peesklachten erdoor kunnen verminderen (Agostini 2022 J Back Musc Rehab).

Voor peesklachten van de tenniselleboog geldt dat een injectie met hyaluronzuur na enkele weken kan leiden tot minder pijn en dat dit daarna verder afneemt (Zinger 2022 BMC Sports Sci Med Rehab). Uiteraard is een injectie onderdeel van de therapie en staat niet op zichzelf. De injectie wordt na een echo van de elleboog toegepast. Eerst wordt een verdoving gegeven, waarna door hetzelfde naaldje de hyaluronzuur volgt.

Plaatjes-rijk plasma (ACP)

Het idee van het injecteren van eigen bloedplasma in de aanhechting van de pezen rond de elleboog is dat in het plasma geconcentreerde groeifactoren zitten die de kwaliteit van de peesaanhechting beter kan maken.

Er wordt bloed afgenomen uit de elleboog, die wordt gecentrifugeerd, waarna het plasma overblijft. Dit wordt na verdoven weer in het lichaam terug gespoten bij de pijnlijke aanhechting van de pezen die de klachten van een tenniselleboog geven.

Er zijn verschillende studies gedaan naar het effect van deze vorm van injectie en gemiddeld gesproken lijkt er een effect te zijn. Toch wordt eerder een injectie met botox of prolotherapie geadviseerd dan een injectie met plaatjes-rijk plasma. Wanneer de overige opties niet werkten, dan is de plaatjes-rijk plasma een serieuze kandidaat om te overwegen.

Dan wordt in een periode van 12 weken gemiddeld 2 injecties gegeven. Het verloop dat te verwachten is vindt u in de onderstaande grafiek (Dong et al. Br J Sports Med 2015; Peerbooms et al. Am J Sports Med 2010).

Corticosteroïden

Corticosteroïden remmen irritatie die met klachten van een tenniselleboog gepaard gaan, maar maken de pees niet sterker. De gemiddelde duur van het effect van deze injectie is 4-12 weken. Op de lange termijn zijn mensen met een corticosteroïden er slechter aan toe dan mensen zonder een dergelijke injectie.

Soms is een injectie toch te overwegen omdat niets anders meer werkt of om oefentherapie mogelijk te maken. Er wordt dan een eenmalige injectie gegeven.